નારાયણ વામન તિલક (1862–1919) એક પ્રખ્યાત મરાઠી કવિ, હિંદુ વિદ્વાન અને આધ્યાત્મિક શોધક હતા, જેમનું જીવન યેશુના ઉપદેશોથી પરિવર્તિત થયું. બ્રાહ્મણ પરિવારમાં જન્મેલા અને સંસ્કૃત શાસ્ત્રો અને હિંદુ પરંપરામાં ઊંડા હતા, તિલક સત્યની શોધમાં શાસ્ત્ર, યોગ અને તત્વજ્ઞાનના માર્ગે આગળ વધ્યા. પરંતુ યેશુના “માઉન્ટ પરના ઉપદેશ”માં તેમને તે શાંતિ અને હેતુ મળ્યો જેની તેઓ વર્ષો સુધી શોધ કરતા હતા. ખ્રિસ્તને સાચા ગુરુ તરીકે સ્વીકારીને, તેમણે વ્યક્તિગત દુઃખ અને સામાજિક વિરોધનો સામનો કર્યો, પણ તેમના પ્રતિભાવમાં સર્જનાત્મકતા અને વિશ્વાસ ભરેલા હતા — તેમણે ભારતીય કવિતા, સંગીત અને સંસ્કૃતિ દ્વારા પોતાના વિશ્વાસને વ્યક્ત કર્યો, જે આજે પણ પ્રેરણાદાયી છે.

નારાયણ વામન તિલકનો યેશુ (ઈસુ) પરનો વિશ્વાસ એક લાંબી અને ખરા હૃદયથી કરેલી આધ્યાત્મિક શોધ દ્વારા આવ્યો. સંસ્કૃત અને વેદોમાં ઊંડા મૂળ ધરાવતા આ હિંદુ વિદ્વાનએ અનેક માર્ગો અજમાવ્યા — યોગ સહિત — પરંતુ તેમને સ્થિર શાંતિ મળી નહીં. તેમના જીવનનો ફેરબદલનો ક્ષણ આવ્યો જ્યારે તેમણે નવા નિયમનું વાંચન કર્યું, અને “માઉન્ટ પરનો ઉપદેશ” તેમના હૃદયને સ્પર્શી ગયો. તેમણે પછી લખ્યું કે ખ્રિસ્તના ઉપદેશો “હિંદુ તત્ત્વજ્ઞાનના સૌથી મુશ્કેલ પ્રશ્નોના જવાબ આપે છે.” યેશુમાં તેમને સત્ય અને કરુણાનું અનોખું સંયોજન દેખાયું — જે માત્ર માર્ગ શીખવે નહીં, પણ સ્વયં માર્ગ છે. તિલકના જીવનમાં એવા ખ્રિસ્તી હિંદુ મિત્રો પણ હતા જેમણે બતાવ્યું કે યેશુને અનુસરવું એ ભારતને છોડવું નહીં, પરંતુ તેને વધુ ઊંડાઈથી પ્રેમ કરવાનું છે. ઘણાં પ્રાર્થના અને આંતરિક સંઘર્ષ પછી, તિલકે 10 ફેબ્રુઆરી 1895ના રોજ બોમ્બેમાં બાપ્તિસ્મા લીધું — જે નિર્ણય તેમના સમાજથી તેમને અલગ પાડતો હતો. શરૂઆતમાં તેમની પત્ની દુઃખી થઈને તેમને છોડી ગઈ, પરંતુ પછી તેમણે તેમના જીવનમાં આવેલા પરિવર્તનને જોઈને પોતે પણ ખ્રિસ્તને સ્વીકાર્યો. તિલક માટે ખ્રિસ્તમાં વિશ્વાસ એ પોતાના ધર્મને નકારવાનો નહીં, પણ પોતાના આત્મિક તરસનો પરિપૂરક જવાબ હતો. તેમણે ખ્રિસ્તમાં સાચો સત્ગુરુ જોયો — જે ભારતના હૃદયને અને માનવના હૃદયને સંતોષ આપે છે.

યેશુ પર વિશ્વાસ કર્યા પછી, નારાયણ વામન તિલકે પોતાનું આખું જીવન ભારતની સંસ્કૃતિને સન્માન આપતા રીતે ખ્રિસ્તના સંદેશને વહેંચવા સમર્પિત કર્યું. તેમણે અમેરિકન મરાઠી મિશન સાથે સેવા કરી, ભારતીય તત્વજ્ઞાન શીખવ્યું, અને પાદરી તરીકે પણ સેવા આપી. પરંતુ તેમનું સાચું મિશન ભારતીય હૃદયોને સ્પર્શે તે રીતે યેશુના પ્રેમનો સંદેશ આપવાનું હતું. તેમની કવિતાઓ, ભજન અને કીર્તનો મરાઠી ભક્તિ પરંપરાથી પ્રેરિત હતા અને ખ્રિસ્તના પ્રેમને પરિચિત સ્વરૂપમાં વ્યક્ત કરતા હતા. તેમણે કહ્યું કે ભારત માટે સાચો ગુરુ યેશુ જ છે — અને ખ્રિસ્તી વિશ્વાસને ઉપનિવેશવાદથી નહીં, પરંતુ ખ્રિસ્તથી જ મૂળ લેવું જોઈએ.

નારાયણ વામન તિલકનો વારસો ભારતના આધ્યાત્મિક અને સાંસ્કૃતિક જીવનમાં આજે પણ જીવંત છે. તેમણે બતાવ્યું કે યેશુને અનુસરવું એ ભારતીય ઓળખ ગુમાવવાનો અર્થ નથી, પરંતુ તેને ખ્રિસ્તમાં પૂર્ણ બનાવવાનો અર્થ છે. તેમની ભક્તિ કવિતાઓ અને ભજનોએ મરાઠી ભક્તિ પરંપરામાં ખ્રિસ્તી વિશ્વાસને અનોખા સ્વરૂપે રજૂ કર્યું. તેમણે કીર્તન અને સંસ્કૃતિ આધારિત ઉપદેશ દ્વારા અન્ય લોકોને પણ પ્રોત્સાહિત કર્યા કે તેઓ પણ પોતાના સંસ્કૃતિના સ્વરૂપમાં સુસમાચાર વહેંચે. તેમણે ખ્રિસ્ત કેન્દ્રિત અને આત્મીય સહભાગિતાવાળું ચર્ચનું સ્વપ્ન રજૂ કર્યું — જે પશ્ચિમના સ્વરૂપ પર નહીં પરંતુ ખ્રિસ્તના પ્રેમ પર આધારીત હોય. તેમનું જીવન અને સાક્ષી આજે પણ ભારતીય વિશ્વાસીઓને પ્રેરણા આપે છે કે તેઓ પોતાના વારસાને સન્માન આપતાં યેશુને પૂર્ણ હૃદયથી અનુસરે.

રેવ. નારાયણ વામન તિલક પર આધારિત ફિલ્મ
નારાયણ વામન તિલક પરના પુસ્તકો (ઇન્ટરનેટ આર્કાઇવ પર મફતમાં વાંચવા માટે)
ભજન, કીર્તન અને ભારતીય વારસાની સમૃદ્ધિ – નારાયણ વામન તિલક | લક્ષ્મીબાઈ તિલક | મરાઠી ખ્રિસ્તીઓ
એક બ્રાહ્મણની ખ્રિસ્તમાં યાત્રા: એન. વી. તિલક પાસેથી પાઠ

યેશુમાં ભારતીય અવાજો (પરિવર્તનની કહાણીઓ)

યેશુએ તમારા માટે શું કર્યું

યેશુમાં નવી શરૂઆત (પ્રથમ પગલું)